OOK HET GERECHT VERDIENT EEN GRONDIGE DOORLICHTING
In de Fortisaffaire werd veel geschermd met de leer over
de scheiding der machten, zonder zich af te vragen wat die leer, waarvoor men
zich beroept op Montesquieu, eigenlijk inhoudt. Bovendien was het
erg opvallend dat iedereen klakkeloos uitging van de superioriteit van
de rechterlijke macht ten overstaan van de wetgevende en uitvoerende machten.
Cassatie - in de persoon van voorzitter Ghislain Londers - had
gesproken, en Cassatie heeft gelijk, niet alleen principieel maar ook in de
feiten. Hier moeten echter wel enkele vraagtekens bij geplaatst worden. Joëlle
Milquet had overschot van gelijk toen ze zich liet ontvallen dat zij vreest
dat de rechterlijke macht de staat aan het overnemen is.
De scheiding der machten zit heel anders in elkaar dan
vrijwel iedereen dacht tijdens de Fortiszaak. Zeker kan er geen sprake zijn
van superioriteit van de rechterlijke macht boven de twee andere machten.
Montesquieu zelf is niet zo duidelijk over die scheiding der machten. Hij
bespreekt die in het kader van een historische beschouwing over de Engelse
constitutie (en ook wel over de Romeinse staat). Bij nader toezien heeft hij
het eigenlijk over een onderscheid van machten en niet over een radicale
scheiding. Ook zijn die machten niet gelijk. Volgens Montesquieu staat de
wetgevende macht in principe boven beide andere machten. Dit alles is niet
alleen een theoretische aangelegenheid. Met name voor het Fortisdossier is dit
niet onbelangrijk. Het is niet omdat er contacten zijn bv. tussen rechters en
politici dat het principe van scheiding - of liever dus onderscheid - der
machten geschonden wordt. En de wetgevende macht, het parlement, kan als
hoogste macht het functioneren van het gerecht volgen en onderzoeken.
Het was verbazingwekkend om te zien hoe iedereen, de media
op kop, in de Fortiszaak voetstoots als onfeilbare waarheid aannam wat er in
de nota van Cassatievoorzitter Londers staat, terwijl men zich daarbij heel
wat vragen kan stellen. Uit de nota zelf blijkt dat er ook binnen de
magistratuur heel wat conflicten bestaan en dat Londers eigenlijk niets anders
doet dan het gelijk van zijn eigen factie proberen aan te tonen.
Wat is daar in godsnaam gebeurd in het Hof van Beroep in
Brussel ? Als korpschef Londers van Cassatie naar het bureau stapt van Guy
Delvoie omwille van de impasse die is opgetreden in de 18de kamer van het Hof
van Beroep, en hij daarover in zijn tweede rapport zegt dat zulke contacten
normaal zijn, geeft hij impliciet toe dat er procedurele onregelmatigheden
zijn geweest binnen de magistratuur. Volgens het verslag van
procureur-generaal De le Court heeft de voorzitter van de 18de kamer Blondeel
zijn bevoegdheden heeft misbruikt. Blijkbaar is de beslissing zelf niet met
drie rechters genomen, omdat Schurmans niet heeft deelgenomen aan de
beraadslaging over de heropening van de debatten, wat volgens de
procureur-generaal voldoende is om het hele Fortisarrest te laten vernietigen
door het Hof van Cassatie. Ook het
gegeven dat procureur-generaal De le Court niet opgaf en bij Delvoie ermee
dreigde om tijdens de zitting bekend te maken dat rechter Schurmans zich
bedreigd voelt, is helemaal niet zonder betekenis. Tenslotte : waarom wuift
iedereen zomaar weg wat Jan de Groof in De Standaard stelt over
de druk die zijn vrouw werd uitgeoefend ?
Het kan zijn dat de regering zelf fouten heeft gemaakt.
Dat zal in de onderzoekscommissie uitgemaakt moeten worden. Maar we kunnen
niet anders stellen dan dat er ook uit het potje van het gerecht tot in de
hoogste regionen een onaangenaam geurtje opstijgt. Tegen de gewoonte van de
media om onmiddellijk de politici aan de schandpaal te binden en ook tegen het
masochisme van vele politici in, is het aan het parlement om de hele waarheid
boven te spitten, niet in het minst over wat er eigenlijk gebeurd is in en
rond die 18de kamer van het Hof van Beroep in Brussel. De burgers hebben daar
recht op. In het samenspel van de drie onderscheiden machten staat het
parlement immers boven de twee andere machten. En dat betekent dat een
parlementaire onderzoekscommissie ook de werking van het gerecht in de
Fortiszaak grondig moet doorlichten.
Kerstavond 2008 - Marcel Gielis en Frans Van Looveren